Ból kręgosłupa-postępowanie w fazie ostrej

Ból kręgosłupa-postępowanie w fazie ostrej

I. Leki[1]

• niesteroidowe leki przeciwzapalne
• mikrorelaksacyjne
• przeciwbólowe

II. Leczenie zachowawcze[2]

• Leżenie.

Pozostanie w łóżku przez 1-3 dni pozwala na czasowe ustąpienie dolegliwości. W tym okresie pacjent jest niezdolny do lokomocji, gdyż każdy ruch nasila dolegliwości bólu miejscowego i korzeniowego. W tym okresie przeciwwskazane jest wykonywanie ćwiczeń i manipulacji. Pacjent winien przebywać w łóżku na twardym, płaskim podłożu w indywidualnie dobranej pozycji.

• Farmakoterapia.

Stosuje się farmakoterapię podając środki: przeciwbólowe(Panadol, Tramal, Antineuralgin), przeciwobrzękowe i przeciwzapalne (Voltaren, Piroxicam, Dexamethazon), obniżające napięcie mięśniowe (Mydocalm, Relanium, Myolastan).

• Zabiegi fizykalne.

            Wraz z ustępowaniem ostrych dolegliwości należy dołączyć ćwiczenia izometryczne mięśni brzucha, jak również zabiegi fizykoterapeutyczne o efekcie przeciwbólowym i przeciwzapalnym (prądy diadynamiczne, prądy interferencyjne, impulsowe pole magnetyczne niskiej częstotliwości). Zaleca się również stosowanie stymulacjji przeciwbólowej TENS, biostymulacji laserowej- naświetlanie punktów bolesnych, jonoforezy z wykorzystaniem roztworów leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych,

np.1-2% roztworu: salicylanu sodu, naproxenu, hydrocortisonu xylokainy. Wprowadzanie tych leków można również dokonać wykonując zabieg fonoforezy, czyli wprowadzając dawki  leku przy pomocy fali ultradźwiękowej. Jednak przed wykonaniem tych zabiegów powinniśmy wykonać próbę uczuleniową oraz sprawdzić czy dany lek ma właściwości dysocjacyjne.^[3]

• Wyciągi.

Dobre rezultaty daje stosowanie wyciągów krzesełkowych w pozycji Perlscha, wyciągów pulsacyjnych, wyciągów za głowę pętlą Glissona, a u osób młodych z wydolnym układem krążenia wyciągów grawitacyjnych z ułożeniem głową w dół na stole pionizacyjnym. Wyciągi stosujemy od kilku do 20 minut, mają za zadanie wpływać relaksująco na mięśnie przykręgosłupowe, grzbietu jak również powinny poszerzać przestrzenie międzykręgowe.^[4]

• Masaże.

Pomagają zabiegi masażu relaksacyjnego mięśni grzbietu, masażu wirowego. Powinno się tak postępować przez trzy tygodnie do ustąpienia dolegliwości bólowych lub do ich radykalnego zmniejszenia.^[5]

• Kinezyterapia.

Ustąpienie bólu nie świadczy o wyleczeniu pacjenta, należy uświadomić chorego o tym, iż krążek jest nadal słabym punktem kręgosłupa i należy odpowiednio o niego dbać przez wyrobienie i utrzymanie dobrego „gorsetu mięśniowego”. Szczególnie dotyczy to siły mięśni brzucha stąd ważne są systematyczne ćwiczenia. Należy unikać czynników ryzyka: dźwigania ciężarów przy wyprostowanych kończynach dolnych, długiego przebywania w pochyleniu do przodu, przeciążenia osiowego kręgosłupa, długotrwałej jazdy samochodem, nieprawidłowej pozycji ciała w pracy.^[6]

Ćwiczenia do trenowania powinny być tak dobrane, aby wzmacniać mięśnie brzucha i czworoboczny lędźwi, przy równoczesnym zniesieniu hiperlordozy odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Następnie należy wprowadzać ćwiczenia wzmacniające mięśnie zginacze podudzi, mięśnie pośladkowe i prostujące staw biodrowy. Najlepszymi pozycjami do ćwiczeń w tym okresie są leżenie na plecach przy ustawieniu kończyn dolnych w pozycji krzesełkowej- zgięcie w biodrach i kolanach; pozycja klęku podpartego i leżenie na boku. Po wyciszeniu objawów bólowych rozszerzamy terapię o ćwiczenia z oporem, ćwiczenia grupowe i ćwiczenia do pracy samodzielnej. Dobrane ćwiczenia nie mogą prowokować bólu.^[7]

Pacjenci po ostrym bólu krzyża powinni stosować samoleczenie, aby nie doprowadzić do nawrotu dolegliwości poprzez wprowadzenie do swojego życia odpowiednich modyfikacji podtrzymując funkcję ciała w granicach istniejących możliwości, ograniczając do 1-2 dni leżenie w łóżku w czasie nawrotu choroby. Leczenie zachowawcze łagodzi jedynie objawy wtórne, jednak nie powinno ograniczać się do czynników fizykalnych warto oddziaływać również na potrzeby emocjonalne i psychiczne pacjenta.^[8]

---

[1]M. Ząbek, Zarys neurochirurgii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL 1999

[2]J. Kiwerski, Schorzenia i urazy kręgosłupa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1997

[3]A. Straburzyńska-Lupa, G. Straburzyński, Fizjoterapia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004

[4]M. Krasuski, Algorytm postępowania diagnostyczno-leczniczego w zespołach bólowych kręgosłupa, ELIPSA-JAIM kwartalnik: Rehabilitacja Medyczna 2005, tom9, nr.3

[5]L. Magiera, Klasyczny masaż leczniczy, BIO-STYL Kraków 2006

[6]A. Dziak, Bolesny Krzyż, Medicina Sportiva, Kraków 2003

[7]M. Krasuski, Algorytm postępowania diagnostyczno-leczniczego w zespołach bólowych kręgosłupa, ELIPSA-JAIM kwartalnik: Rehabilitacja Medyczna 2005, tom9, nr.3

[8]M. Ząbek,  Zarys neurochirurgii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL 1999